EKIKA KY'ENGEYE (Colobus Monkey)
AKABBIRO: Kunguvvu
OMUBALA GW’ABENGEYE: "Tatuula, Tatuula"


Jjajja w’Ekika kino yi Bakazirwendo Ssemmandwa. Kintu okujja mu Buganda nga Bakazirwendo ali Bumpenje mu Busiro. Abana ba Bakazirwendo abasinga okumanyika be bano:


1. Lule Kyesimba.
2. Nambi Nantuttululu. Nambi Bakazirwendo gwe yawa Kabaka Kintu okuba mukazi we.


Lule Kyesimba mutabani wa Bakazirwendo yali omu ku baana b’abataka abaawerekera Omulangira Kalemeera ng’agenda e Bunyoro okutunda ensimbi ez’okuliwa omusango gwe yazza ku kitaawe Kabaka Ccwa I. Kyesimba okugenda e Bunyoro ng’amanyi nnyo eddagala eriroga omusujja; era ye yali omusawo w’Omulangira Kalemeera mu lugendo olwo olw’e Bunyoro. Kalemeera bwe yafa Kyesimba ne yeeyongera okukola omulimu gw’obusawo ku Mulangira Kimera; yagukolera ddala ne mu lugendo lwa
Kimera ng’ajja e Buganda. Okwo Kabaka Kimera kwe yasinziira okumuyita Kaswja n’okumuwa ekyalo Busujja mw’aba asinziiranga okukola omulimu gwe ogw’obusawo. Ate Kyesimba yagenda n’ayiga Olunyoro n’empisa z’e Bunyoro n’akamala bumazi era bw’atyo kyeyava aganja ennyo eri Kabaka Kimera.


Bakazirwendo Semmandwa naye olwalaba nga mutabani we Kyesimba spenze mnyO ewa Kabaka kwe kumuwa n’obukulu bw’Ekika kyonna akiramulenga. Okuva olwo n’okutuuka leero obukulu bw’Ekika ky’Engeye kwe kudda ku Kasujja e Busujja, nga buva ki Bakazirwendo a Bumpenje. Abakulu b’Amasiga abatuuka ku Kasujja nali basatu:


A. KASULE E BUWEMBO, BUSIRO


Mu Kasule mwe muyingira Emituba gino:


1. Kalungi e Busere Ssingo
2. Nakabaale e Ttanda Ssingo
3. Settaala e Ggingo Ssingo
4. Nnamungo e Kabagolo Ssingo
5. Kasimbi e Busimbi Ssingo
6. Ssebuloolo e Buloolo Busiro
7. Mmombwe e Jjanda Busiro
8. Museruka e Buseruka Busiro


B. KAWOOYA E BUMPENJE


Emituba gye:


1. Ssebaggala e Kkoba Busiro
2. Kibirige e Ngongolo Busiro
3. Sserwanga e Jjanda Busiro
4. Kalinda e Ggoli Mawokota
5. Kiryamayuuni e Ssagala Mawokota
6. Kimmese e Bulwanyi Mawokota
7. Ssebukoleere e Sserubanja Mawokota
8. Nakalago e Buzzi Busiro
9. Ssemutende e Bbanga Mawokota
10. Kisumugungu e Bunnamwaya Kyaddondo
11. Mukaawa e Sseeta Mawokota
12. Kyemwa e Luwala Mawokota
13. Kisero e Luubu Mawokota
14. Kabuye e Kabuye Butambala
15. Bagenda e Lugala Butambala
16. Kirumira e Bugoye Butambala
17. Ggayi e Bugayi Mawokota
18. Bunnya e Bunnya Ggomba


C. MPOZA MU GGWAATIRO


Bano be baana ba Mpoza ab’Emituba:


1. Butayi e Butayi Butambala
2. Ggumba e Nsambya Mawokota
3. Nanonde e Kyetume Mawokota
4. Luyombo e Nakirama Busiro
5. Mpiso e Kyajubira Buddu
6. Ddungu e Wattuba (Kikeera) Mawokota
7. Kalaki e Bulaki Ssingo
8. Ssekakande e Kawami Butambala
9. Sserubanga e Bubanga Ssingo


EMIRIMU GY’ABENGEYE KU KABAKA


1. Kalindaluzzi awa Kabaka amazzi g’anywa Wangeye.
2. Seddagala omubumbi wa Kabaka omukulu naye Wangeye.
3. Wabulaakayole omukulu w’abaseresi b’enju za Kabaka era naye Wangeye.
4. Mpoza mu Ggwaatiro ye Ssaabaddu mu ssenero lya Kabaka.
5. Ate Mpoza y’azaala Ssaabawaali w’essenero.
6. Nakabaale e Ttanda ye yali Kabona wa lubaale Walumbe. Obusawo bw’Abengeye bwayatiikirira nnyo ku Ssekabaka Ssuuna II.


Kasujja yasiiga omwana we eri Kabaka okumukiikiriranga, Omwana oyo ye yatuumwa Mpoza. Kabaka Kamaanya bwe yakuba olubiri ku mutala Kibibi bakyala be ne bagendanga mu kyalo kya Mpoza okuwaata emmere; olwo n’ekyalo kya Mpoza kwe kuyitibwa Ggwaatiro.


Akagga Nakuzeesinge akaliraanye mu Ggwaatiro omuzaanaeyali ava mu Ggwaatiro n’omuwumbo gw’emmere ku mutwe ye yakaabiramu nti "Ennaku zeesinge".


Abengeye be baazaala Kabaka Ccwa I omwa Kabaka Kintu. Nambi Nantuttululu muwala wa Bakazirwendo ye yamuzaala. Ku mubala gw’Abengeye abantu kwe baggya enjogera egamba nti Gundi akuba ya Bangeye. Amakulu nti tatereera mu kifo, abungeeta bubungeesi.



 

Amannya ga be Ngeye

Abawala
Nabifuufu
Nabisere
Nabudobona
Nabunnya
Nabuwembo
Naggayi
Najeke
Nakabuye
Nakakande
Nakawooya
Nakayiza
Nakitto
Nakubulwa
Nalukenge
Nambajwe
Nambirige
Nampoza
Namugga
Namuyiga
Nanfuka
Nangonde
Nannungi
Nansukusa

Abalenzi
Bagenda
Bumpenje
Buwembo
Ggingo
Ggoli
Jeke
Kabaalu
Kabuye
Kabwama
Kajimu
Kakande
Kalimbwe
Kalule
Kalumba
Kalungi
Kasimbi
Kasule
Kattante
Kawooya
Kibirige
Kirumira
Kisuule
Lukusa
Lutwama
Luyombo
Luzzi
Maato
Majanja
Mpoza
Mugga
Muyingo
Namungo
Ngonde
Nkali
Nnaluswa
Sejjongo
Settaala
Ssebayigga
Ssebugenyi
Ssebunnya
Ssebuta
Ssekabuuza
Ssemakalu
Sserwambala
Join Forums on the Tribe, Connect with others!
Join over 100,000 other users to stay informed
Join Forum
Logo © 2022 The Tribe Africa.
;